Het Badhuis

Het badhuis in Hilversum uit 1920-1921 is onderdeel van een gemeentelijk woningbouwcomplex. Het is ontworpen door architect en stedenbouwkundige W.M. Dudok. Hij was verantwoordelijk voor het uitbreiden van Hilversum-Zuid.

Voor een grijpstuiver

In 1889 kreeg de burgemeester van Hilversum een vragenlijst over de volks- en schoolbaden in zijn gemeente. Ene dr. W. Francken stelde die vragen aan 180 burgemeesters. Als badarts-inspecteur aan het Noordzeebad te Scheveningen deed hij onderzoek naar badinrichtingen in Nederland.

Volksbaden moesten volgens dr. Francken het lichaam grondig reinigen, gunstig op de gezondheid werken, goedkoop zijn (niet duurder dan 6 centen), gemakkelijk te bereiken en geopend zijn op alle uren van de dag.

Franckens lijst aan de gemeenten bevatte de volgende vragen:

1. Hoevele inrichtingen bestaan er ter uwent, waar het publiek zich in een warmwaterbad kan verschaffen, en voor hoeveel personen is elk van dezen?
2. Wat kost zulk een bad, bestaat er voor mingegoeden ook een lager tarief?
3. Kunt gij omtrent deze inrichtingen nog mededelingen doen, die Uwe Edelachtbare belangrijk voorkomen?

Er werd in Hilversum maar weinig gebruik gemaakt van het ene badhuis waar vijf personen tegelijkertijd konden baden. Een bad kostte in 40 cent en voor minder draagkrachtigen was er geen lager tarief ingesteld. In de gemiddelde woning rond 1900 ontbrak elke was- of badgelegenheid.

In bad

De initiatieven voor een eerste badhuis van enige omvang kwamen van de Vereniging Hilversumsche Bad- en Zweminrichting die op 30 oktober 1912 de N.V. Hilversumsche Bad- en Zweminrichting stichtte.

Die Vereniging Volksbadhuis Hilversum wendde zich in 1916 tot de gemeenteraad met een verzoek tot financiële ondersteuning bij uitbreiding van de gemeentelijke badfaciliteiten in volkswijken. Na uitvoerige discussies besloot de raad twee nieuwe volksbadhuizen te laten bouwen en die in exploitatie aan derden te geven. En wel één aan de reeds bestaande Vereniging Volksbadhuis Hilversum als onderdeel van het nog te bouwen sociale woningbouwcomplex aan de Meidoornstraat/Bosdrift en één als onderdeel van het nog te bouwen sociale woningbouwcomplex aan de Huygensstraat. Willem Dudok, werd als directeur van de Dienst Publieke Werken (1915) en later in 1928 gemeentearchitect van de gemeente Hilversum belast met de uitvoering van dit besluit.

Schoon

Het Dudok badhuis heeft twee entrees: een voor mannen en een voor vrouwen. Bezoekers kregen bij binnenkomst zeep en een handdoek. Na afloop verlieten de schoon gewassen buurtbewoners het badhuis weer via de achterkant..

Vanaf de jaren vijftig liep het aantal bezoekers in de badhuizen aan de Huygensstraat en Meidoornstraat terug. Dit had te maken met de zwaardere eisen die aan inrichting van nieuwbouw-woningen werden gesteld. Zo werd er in 1951 een doucheruimte in de sociale woningbouw verplicht. En na de invoering van de Voorschriften en Wenken voor de Woningbouw van 1965 steeg het aantal woningen met een lig- of zitbad snel.

Maar tot ver in de jaren 60 waren er in Nederland nog steeds huizen zonder badkamer. De bewoners hiervan gingen voor hun wekelijkse wasbeurt naar een badhuis of wasten zich in een tobbe. Maar in 1975 draaide het badhuis de kraan definitief dicht.