Er was eens….

Het leest wellicht als het begin van een sprookje: ‘De Zeven Dwergjes…., nee Bergjes’. We hebben het hier over pakweg 4000 jaar geleden. Brons had het vuursteen uit het Stenentijdperk verdrongen als materiaal voor gereedschappen en dus wordt deze periode nu de Bronstijd genoemd.

De Zeven Bergjes zijn uit deze tijd.

Op de heide tussen Hilversum en Laren ligt een groep grafheuvels. Niet bijster spectaculair of opvallend. Maar hun verhaal des te meer. Ze vertellen hoe we notabelen en popsterren begroeven in die tijd. En met hen allerlei handige spulletjes voor een leven na de dood: een dolk, of en bijl, een armband en een drinkbeker bijvoorbeeld.

In het Gooi en omgeving zijn er tientallen bekend, bijvoorbeeld op de Zuiderheide, de Westerheide en de Hoorneboegse Heide en enkele grafheuvels bij Drakenstein in Lage Vuursche.

Grafheuvels vormen markante elementen in het Gooise landschap

Op deze plekken is het archeologisch onderzoek in het Gooi begonnen en zijn begrippen als de Hilversumcultuur, Larenaardewerk en Drakensteinaardewerk ontstaan. De grafheuvelonderzoeken in het Gooi hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan de Nederlandse archeologie.

Zuiderheide

Op de Zuiderheide bevindt zich de bekende graf- heuvelgroep De Zeven Bergjes. Een aantal hiervan is in het terrein nauwelijks zichtbaar. De grootste concentratie van heuvels is te vinden ten zuidoosten van de Kuil van Koppel. Daarnaast ligt er nog een grafheuvel direct langs de OudemPostweg en één langs het fietspad naar ’t Bluk. Op Zuiderheide zijn voor het eerst vondsten uit Gooise grafheuvels gedocumenteerd.

Albertus Perk deed al opgravingen in De Zeven Bergjes vóór 1840 en vond daarbij twee urnen, waarvan één met “verbrande beendertjes”. In 1851 deed Perk opnieuw onderzoek. En vond opnieuw botresten. In 1924 zijn de Zeven Bergjes onderzocht door A.E. Remouchamps, er zijn toen onder meer een grafkuil met lijksporen, urnen, een bronzen dolkje en vuurstenen pijlpunten gevonden.

Westerheide

Op de Westerheide liggen veertien grafheuvels. Een lijnvormige concentratie van zeven heuvels ligt op een dek- zandrug in de buurt van de Erfgooiersstraat. Langs het fietspad richting het Sint-Janskerkhof ligt een groepje van twee. De overige heuvels liggen verspreid in het terrein. Daarnaast hebben er op de Bussumer- en Westerheide nog vier grafheuvels gelegen die inmiddels zijn verdwenen. Ook in het nabijgelegen Hilversum-Noord heeft een grafheuvel gelegen, deze was zichtbaar op oude luchtfoto’s en bevond zich op de hoek Lopes Diaslaan-Laan 1940-1945. Nu ligt hier een kinderspeelplaatsje. De 14 bekende grafheuvels op de Westerheide zijn al sinds de 19e eeuw onderzocht en behoren, net als de Zeven Bergjes, tot de vroegste gedocumenteerde grafheuvelonderzoeken.

Het landschap rondom grafheuvelgroepen als De Zeven Bergjes en op de Westerheide is daarmee al zo’n 5000 jaar in een stabiele toestand, wat in een verstedelijkende Randstad steeds zeldzamer wordt. Met recht kunnen we daarom spreken van een ‘voorouderlijk landschap’.